LEWY CİSİMCİKLİ DEMANS
Lewy Cisimcikli Demans (LBD) yaşlılıkta yaygın olan bir demans türüdür. Vakaların %15-20’sinde görülür. LBD hem Alzheimer hastalığı ile hem de Parkinson hastalığıyla benzer patolojik bulgular bulundurur. Teşhisin zorluğu bu teşhis sürecinde LBD’nin sınırlarının diğerlerinden nasıl ayrılacağıdır. Lewy cisimcikleri anormal oluşumlardan bir araya gelir. Parkinson hastalığında ise Lewy cisimciği oluğumu ve beyin kökü çekirdeklerinde nöron kaybı bu hareket bozukluğu hastalığına sebep olur. Sadece ABD’de bir milyondan fazla insanı etkileyen LBD, nadir değildir. Semptomlarının diğer yaygın bozukluk ve hastalıklara benzerliği sebebiyle çoğunlukla yeterince tanısı koyulamaz.
LBD iki alakalı tanı için bir şemsiye tanım olarak kullanılır:
- Kişide Lewy cisimcikli demans ve diğer LBD semptomları varsa, bunlardan biri Parkinson hastalığındaki tremor olabilir.
- LBD’nin diğer formu, hastalar önce harekette değişiklikler göstermeye başlar ve Parkinson hastalığı tanısına yol açar; zamanla birçoğunda demans gelişimi olur. Bu da Parkinson Hastalığı Demansı olarak tanı koyulur.
LBD, bir çok-sistemli hastalıktır ve genellikle fiziksel ve konuşma gibi terapi alanlarında uzmanların da bulunduğu geniş bir takımın kapsamlı bir tedavisi yaklaşımı gerektirir. Erken tanı ve tedavi kişinin hayat kalitesini ve bağımsızlığını artırır. LBD tanısı olan birçok insan kapsamlı tedavi yaklaşımı sayesinde hayat kalitesinde önemli gelişme görür, hatta kimisinde yıldan yıla çok küçük değişme görülür.
Tanı ve Öngörü
Nasıl LBD tanısı koyulur?
Doktorlar LBD tanısını hastanın geçmişi, incelenmesi ve mümkün olan kan ve beyin MR testleri ile koyar. Bu testler diğer demans sebeplerini, hareket bozukluklarını ve davranışsal sorunları dışarıda bırakabilir. Hala hayattayken LBD’yi kesin doğrulukta teşhis edebilen tıbbi bir test henüz mevcut değil. Bu yüzden bir doktor, hastada klinik özelliklere dayanarak LBD ile şüphelendiğinde “muhtemel LBD” ile teşhis eder. LBD ile geçmişi olan bir uzmanın %90 oranında doğru teşhisi oluyor.
Nasıl bir sağlık uzmanı LBD teşhisi koyar?
Bilişsel, duygusal ve fiziksel değişimler yaşıyorsanız birincil bakım ve sağlık personelleri doğru ve ilk adımda danışılması gereken kaynaktır. Yine de spesifik tip demansları ve hareket bozuklukları tanımlamada gerekli bilgiye sahip olanlar genellikle nörologlardır, aynı zamanda geriatrik psikiyatrlar ve nöropsikoloji uzmanlarıdır. Yaşlılık hastalıkları uzman doktorları da (Geriatri) ayrıca farklı demans türlerine hakimdir.
LBD tanısı olan birinin uzun vadeli öngörüleri:
Her kişi için hastalığın seyri farklı ilerler, genel sağlık durumu ve diğer hastalıkların mevcut olup olmamasından etkilenebilir. Her bireyde farklı oranlarda ilerleme gösterebildiği için kişinin LBD ile ne kadar yaşayacağını kestirebilmek mümkün değildir. Araştırmalara göre birçok kişi sekiz yıla kadar LBD ile yaşıyor.
Çevremizde LBD
Ünlü Amerikalı oyuncu ve komedyen Robin Williams 11 Ağustos 2014’te intihar ederek yaşamına son verdi. Öncesinde Parkinson hastalığı tanısı olan Williams’ın eşi Susan Schneider Williams, eşinin depresyon, anksiyete ve paranoya yaşadığını belirtti. Ancak otopsisi sonrasında Lewy cisimcikleri olduğu keşfedildi. Lewy cisimcikli demans araştırmacısı Prof. Ian G. McKeith, Williams’ın semptomları ve otopsi bulgularının Lewy cisimcikli demans olduğu yorumlarını yapmıştır.
Ayrıca yazar Mervyn Peake, ünlü girişimci ve CNN’in kurucusu Ted Turner da LBD tanısı koyulan kişilerdir.
Referanslar
"LBDA Clarifies Autopsy Report on Comedian, Robin Williams". Lewy Body Dementia Association. November 10, 2014. Archived from the original on August 12, 2020. Retrieved April 19, 2018.
Armstrong MJ (2021). "Advances in dementia with Lewy bodies". Ther Adv Neurol Disord (Review). 14: 17562864211057666.
Walker Z, Possin KL, Boeve BF, Aarsland D (October 2015). "Lewy body dementias". Lancet (Review). 386 (10004): 1683–97
Gomperts SN (April 2016). "Lewy Body Dementias: Dementia With Lewy Bodies and Parkinson Disease Dementia". Continuum (Minneap Minn). 22 (2 Dementia): 435–63
Pezzoli S, Cagnin A, Bandmann O, Venneri A (July 2017). "Structural and Functional Neuroimaging of Visual Hallucinations in Lewy Body Disease: A Systematic Literature Review". Brain Sci. 7 (12): 84
Galasko D (May 2017). "Lewy Body Disorders". Neurol Clin. 35 (2): 325–38
McKeith IG, Boeve BF, Dickson DW, et al. (July 2017). "Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: Fourth consensus report of the DLB Consortium". Neurology (Review). 89 (1): 88–100
Connors MH, Quinto L, McKeith IG, et al. (August 2018). "Non-pharmacological interventions for Lewy body dementia: a systematic review". Psychol Med (Review). 48 (11): 1749–58
Taylor JP, McKeith IG, Burn DJ, et al. (February 2020). "New evidence on the management of Lewy body dementia" Diognosis and Prognosis. Lewy Body Dementia Association. https://www.lbda.org/diagnosis-and-prognosis/
Latimer CS, Montine TJ. "Epidemiology, pathology, and pathogenesis of dementia with Lewy bodies"
