STANFORD HAPİSHANE DENEYİ
Philip G. Zimbardo ve meslektaşları 1971 yılında, Sosyal Psikoloji alanında görevli olduğu Stanford Üniversitesi’nde mahkum ve gardiyan rollerinin öğrenciler üzerindeki etkisini inceleyen bir deney yaptılar. Zimbardo ve meslektaşlarının bu deneydeki amaçları, hapishanelerdeki mahkumlar ve gardiyanlar arasındaki yaşanan şiddetin gardiyanların kişiliklerinden mi yoksa hapishane ortamıyla mı ilgili olduğunu bulmaktı. Katılımcılar üniversitenin lisans öğrencilerine ilan dağıtılarak 15 dolar ücret karşılığında oluşturulmuştur. Katılımcılar deneye katılmadan önce, kişilik testleri ve klinik görüşmeleri yapılarak ‘normal’ olduğu varsayılarak deneye katılmışlardır. Seçilen katılımcılar mahkum ve gardiyan rolleri yazı-tura yapılarak belirlenmiştir. Stanford deneyde müdür rolünde olmuştur. Deney üniversitenin bodrum katında yapay bir hapishane ortamı oluşturularak yapılmıştır. Deney süresi boyunca denekler 7/24 hapishane ortamında tutulmuşlardır. Deneklere hapishane üniformaları verilmiş ve rutin yasal işlemlere benzer işlemler uygulanmıştır. Normal bir hapishane düzeninin benzeri uygulanmıştır. Gardiyanlar belirli kısıtlamalar dışında hapishane düzenini sağlamak için serbest bırakılmışlardır.